درس سوم: افشاريه و زنديه، دو سلسله ي كم دوام

  1- شاه عباس براي آن كه با آسودگي خاطر به جنگ با ازبكان برود، چه كرد؟

ج: او پس از منظم ساختن اوضاع داخلي با عثماني ها از در صلح درآمد و حتي قسمت هايي از غرب و شمال غرب ايران را به آنان واگذار كرد. زيرا مي خواست با خيال راحت به جنگ ازبكان برود.  

  2- شاه عباس از خاطره ي شكست ايرانيان در جنگ چالدران چه عبرتي آموخت و براي جبران آن چه كرد؟

ج: علت شكست سپاه ايران در جنگ چالدران اين بود كه ارتش عثماني داراي توپ و تنگ بود ولي ارتش ايران فاقد اين سلاح ها بود و از تيروكمان استفاده مي نمود. شاه عباس ابتدا به كمك انگليسي ها به ساختن توپ و تفنگ پرداخت و سپس جنگ با عثماني را آغاز كرد.  

  3- چرا انگليسي ها در جنگ ميان ايران و پرتغال به ايران كمك كردند؟

ج: علت همكاري انگليسي ها با ايران آن بود كه چون انگليسي ها خود از دول استعمارگر بودند، اولاَ با پرتغالي ها در تجارت رقابت داشتند و ثانياَ دولت ايران آنان را تهديد كرده بود كه اگر با پرتغالي ها وارد جنگ نشوند حق تجارت با ايران را نخواهند داشت.  

  4- دلايل تمايل اروپاييان براي برقراري رابطه با ايران در دوره صفوي چه بود؟

ج: يكي از علل ايجاد اين رابطه جنگ هاي عثماني ايران و دولت هاي اروپايي نظير اسپانيا بود. دلايل ديگر رقابت هاي تجاري سياسي و نظامي دولت هاي اروپايي با يك ديگر بود كه باعث مي شد هر كدام از آن ها بكوشد تا توجه ايران را به خود جلب كند.  

  درس سوم: افشاريه و زنديه، دو سلسله ي كم دوام
ابتداي كار نادر مؤسس سلسله ي افشاريه

نادرشاه از پادشاهان مشهور ايران است. هنگامي كه افغان ها به رهبري محمود افغان اصفهان را تصرف كردند و شاه سلطان حسين را به قتل رساندند، نادر يكي از شهرهاي خراسان (ابيورد) حكومت مي كرد، با سقوط اصفهان و قتل شاه سلطان حسين پسر او به نام شاه تهماسب دوم كه از اصفهان به قزوين گريخته بود خود را پادشاه ايران خواند محمود افغان بعدها توسط پسرعمويش اشرف افغان به قتل رسيد. او پس از تحمل شكست هاي ديگري از نادر، در نزديكي اصفهان و فارس مجبور شد به افغانستان بگريزد. اما در بلوچستان به قتل رسيد، بدين ترتيب پس از هفت سال، شورش افغان ها به پايان رسيد. (1142 ه.ق)  

  پادشاهي نادر

پس از پيروزي بر دشمنان خارجي و آرام ساختن اوضاع داخلي كشور نادر در سال 1148 ه.ق بزرگان كشور را براي تشكيل شورايي در دشت مغان فراخواند. بدين ترتيب شاه عباس سوم از سلطنت خلع گرديد و حكومت سلسله ي افشار با پادشاهي نادر آغاز شد. نادر 12سال پادشاهي كرد. او دائماَ به لشكركشي به نواحي مختلف مشغول بود و در اين مدت توانست بحرين، قندهار، خوارزم، بخارا و بسياري از نواحي ديگر را فتح نمايد. مهم ترين فتح نادر، فتح هندوستان بود. افغان هاي ياغي پس از فتح قندهار به وسيله ي نادر، به دهلي گريخته بودند و چون دولت هند حاضر به تقسيم آن ها با نادر نبود، شاه افشار به هند لشكر كشيد و توانست در جنگ كرنال آن كشور را شكست داده و دهلي پايتخت آن را تصرف كند. پس از فتح دهلي پادشاه هند جواهرات گران بهاي بسياري ازجمله الماس هاي كور نور و درياي نور را تقديم نادر نمود.  

  افشاريان پس از قتل نادر:

پس از قتل نادر، سپاه بزرگ او از هم پاشيد و سرداران سپاه او كه هركدام حاكم يكي از نواحي ايران بوند به محل حكومت خود بازگشتند و ادعاي استقلال كردند. درنتيجه اوضاع كشور سخت آشفته شد. سرانجام جمعي از بزرگان كشور نوه ي نادربه نام شاهرخ را كه نابينا بود، در مشهد بر تخت نشاندند.  

  به حكومت رسيدن كريم خان زند:

از ميان اين سرداران ، سرانجام كريمخان زند توانست بر مدعيان ديگر پيروز شود و سلسله ي زنديه را تأسيس كند.
كريمخان شيراز را پايتخت خود قرار داد و حدود بيست سال در قسمت بزرگي از ايران، با انصاف و مروت حكمراني كرد. او به جاي عنوان پادشاه لقب وكيل الرعايا را براي خود برگزيده بود و تلاش اصلي او حفظ كشور و جلوگيري از شورش هاي داخلي بود. دوران حكومت كريم خان زند تقريباَ با آرامش سپري شد و تنها جنگ خارجي او جنگ با عثماني بود كه به فتح بصره انجاميد.  

  جنگ هاي جانشيان كريم خان با يك ديگر:

پس از مرگ كريم خان، افراد خاندان زند براي رسيدن به سلطنت با يك ديگر به جنگ و جدال پرداختند. به جز افراد خاندان زند، يكي از سران ايل قاجار به نام آقامحمدخان نيز قدم به ميدان گذاشته و توانسته بود گرگان، مازندان، تهران و نواحي اطراف آن را تصرف كند.
سرانجام پس از چندين سال كشمكش يكي از افراد خاندان زند به نام لطفعلي خان كه جوان بسيار شجاعي بود توانست بر مدعيان سلطنت پيروز شود و دولت زنديه را بار ديگر سروسامان بخشد. در اين لشكركشي لطفعلي خان به زودي كشته شد و با قتل او سلسله ي زنديه منقرض شد  

  اوضاع اجتماعي ايران در زمان افشاريه و زنديه:

كريمخان زند پس از پيروزي بر رقيبان شيراز را پايتخت خود قرار داد و بناهاي مهمي نظير بازار وكيل، مسجد وكيل و غيره در آن ساخت. ولي مي كوشيد روابط خوبي با مردم داشته باشد. در زمان كريمخان امنيت دو كشور برقرار گرديد و فعاليت هاي اقتصادي از سر گرفته شد.  

  پرسش از متن درس 3:
1- با سقوط...... و قتل ......شيرازه حكومت مركزي از هم پاشيد.

ج: اصفهان – شاه سلطان حسين  

  2- چرا اشرف افغان تصميم به جنگ با نادر گرفت؟

ج: چون خبر پيروزي نادر در خراسان به اشرف افغان رسيد، تصميم به جنگ با نادر را گرفت زيرا از قدرت گرفتن شاه تهماسب بسيار مي ترسيد.  

  3- شوراي دشت مغان چه بود؟

ج: پس از پيروزي بر دشمنان خارجي و آرام ساختن اوضاع داخلي كشور، نادردر سال 1148 ه.ق بزرگان كشور را براي تشكيل شورايي در دشت مغان فراخواند. در شوراي دشت مغان نادر اعلام كرد كه وظايف خود را انجام داده و تصميم به استراحت و كناره گيري از كارها را دارد بزرگان كشور كه مي دانستند او مايل به سلطنت است به اتفاق آرا، وي را به سلطنت پذيرفتند.  

  4- جنگ كرنال بين چه كساني رخ داد؟

ج: نادرشاه و پادشاه هند  

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: